ਕਾਂਗਰਸ ਸੰਸਦੀ ਦਲ ਦੀ ਮੁਖੀ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਜਦੋਂ ਸੰਸਦ ਦੇ ਉੱਚ ਸਦਨ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਸਦੀ ਪਾਰੀ ਖਤਮ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਉੱਚ ਸਦਨ ਦਾ 6ਵਾਂ ਕਾਰਜਕਾਲ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਦੇ ਸੂਤਰਾਧਾਰ ਕਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਸੰਸਦੀ ਪਾਰੀ ਖਤਮ ਕਰਨਗੇ।
ਸਿੰਘ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਰਾਜ ਸਭਾ ਤੋਂ ਵਿਦਾ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਉਚ ਸਦਨ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰੇਗੀ। ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਉਸੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰੇਗੀ ਜੋ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ 6 ਸਾਲ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਖਾਲੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
ਉਹ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗਾਂਧੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਦੂਜੀ ਮੈਂਬਰ ਹੋਵੇਗੀ। ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਅਗਸਤ 1964 ਤੋਂ ਫਰਵਰੀ 1967 ਤੱਕ ਉੱਚ ਸਦਨ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਰਹੀ ਸਨ। ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ ਰਾਓ ਸਰਕਾਰ ਵਿਚ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਦੇ ਬਾਅਦ 1991 ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ 92 ਸਾਲਾ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ 1999 ਵਿਚ ਦੱਖਣੀ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣ ਲੜੀ ਸੀ ਪਰ ਅਸਫਲ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਵਿਜੇ ਕੁਮਾਰ ਮਲਹੋਤਰਾ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਸੀ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਹਾਰ ਦੇ ਬਾਅਦ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਿਰ ਕਦੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਨਹੀਂ ਲੜੀਆਂ। ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਦੇ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਅਕਤੂਬਰ 1991 ਵਿਚ ਸਿੰਘ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣੇ। ਉਹ ਇਕ ਅਕਤੂਬਰ 1991 ਤੋਂ 14 ਜੂਨ 2019 ਤੱਕ ਲਗਾਤਾਰ ਪੰਜ ਕਾਰਜਕਾਲ ਤੱਕ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵਕਫੇ ਦੇ ਅਸਮ ਤੋਂ ਉੱਚ ਸਦਨ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਰਹੇ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ 20 ਅਗਸਤ 2019 ਤੋਂ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਤੱਕ ਥੋੜ੍ਹੇ ਵਕਫੇ ਦੇ ਬਾਅਦ ਫਿਰ ਤੋਂ ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ ਰਾਜ ਸਭਾ ਲਈ ਚੁਣੇ ਗਏ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਿਹਤ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੌਕਿਆਂ ‘ਤੇ ਵ੍ਹੀਲਚੇਅਰ ‘ਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਹੁਣੇ ਜਿਹੇ ਉੱਚ ਸਦਨ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਸੀ ਤੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਭੁਲਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।
